Doorgaan naar hoofdcontent

Metamorfose

Zo stel ik me de dood voor. In een film dan. Je leven ligt achter je en je komt bij de veerman die je overbrengt naar het rijk der doden. Omdat je levende lijf te zwaar is om overgevaren te worden, moet uit je resten de ziel gekneed worden. De essentie van wat je bent gaat naar de overkant. De veerman voelt, tast, kneedt, rijgt en dikt je in tot de kern, tot je wezen. Zo ga je. Het stelt niets voor.

Van iets gewoons en alledaags en afgedankts iets nieuws maken, ijl, helder en licht. Een metamorfose.

Op het eerste gezicht stelt het werk van Helma Kuijper ook niets voor en op het tweede gezicht ook niet. Het is wat het is. Je kunt er natuurlijk van alles in zien, maar je kunt het ook laten bij wat het is. Omgevormde waardeloze materialen in nieuw verband samengebracht. Tot de kern doorgedrongen. Door een eersteklas couturier in hun zondagse jasje, hun mooiste pak neergezet.

Met bijna niets weet Helma Kuijper een ordening aan te brengen in materialen die betekenisloos en achteloos resten uit ons dagelijks bestaan. Plastic, gaas, knopen, puzzelstukjes, verband. Bedenk wat waar je nooit aan denkt. In de handen van Helma Kuijper krijgen achteloze dingen aandacht. Kuijper neemt materiaal in handen, betast, voelt, kneedt, rijgt, smelt, ontwart, soldeert en last de resten in een nieuwe vorm.

Is daar wat aan? Ja daar is heel veel aan. Toen ik de eerste keer rondliep raakte ik ontroerd door de onzegbare majestueuze kracht die ze losgepeuterd had uit nietszeggende materialen.

Elk beeld dat ze heeft samengesteld en door haar handen heeft laten gaan heeft zijn eigen vorm gekregen, los van een verhaal, maar heel dicht bij het wezen van de materialen die ze gebruikt.

Voorbeeld. Aan de achterwand hangt een werk van vier vijf meter. Op een afstand lijkt het op een visnet dat te drogen hangt, van dichtbij zie je dat honderden weerstandjes aan elkaar geregen zijn. Weerstand en verlangen, in een fraaie golvende beweging. Alles stroomt. Sterker kan je niet verbeelden, onbewuster kan je niet sturen. Waar gaat het om? Dat doet er niet toe. Ga er voor staan, maak een foto van jezelf en lijst hem in. Betere achtergrond voor de rest van je leven kan je niet hebben.
En dan dat stuk samengebonden plastic. Plastic no.15 is de titel die weinig aan de verbeelding overlaat. Ook al zo’n decorstuk met een overweldigende zeggingskracht. Ga er voor staan, fluister je mooiste woorden en je geliefde is voor eeuwig de jouwe.
Of die drie schuimrubberen gouden vlakken. Hang ze op het toneel van het Kennemer Theater en de directeur heeft nooit meer een ander decor nodig.


Zoals Helma Kuijper het zelf zei tijdens de opening: ‘ ik heb geen woorden, ik kan het alleen zo vertellen’.
Zet je woorden uit en je andere zintuigen aan. Laat je raken door de eenvoud en zeggingskracht van de werken van Helma Kuijpers.

Reacties

  1. Mooie recensie Jaap.
    In de film 20.000 days on earth zegt Nick Cave desgevraagd iets over zijn grootste angst. ''Loss of memory, your soul, your very reason of being alive is tied up in memory.''
    Dit waren de enige grote woorden in een film over een kunstenaar die ons beelden, geluiden en gedachten meegaf die je je graag wil blijven herinneren.
    Een beeld van Helma is tie-rapped in mijn geheugen.

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Een kleine handleiding bij Piet Vos

Donderdagmiddag voor de opening van zijn tentoonstelling ging ik even langs bij het Kennemer Theater en trof daar een onbeschrijfbaar zootje van bouten, tangen, latten, plastic zakken, aarde, staal, draad, plaat, verf, hamers, boormachines, gips en hout. En daartussen Piet Vos. Zoals gewoonlijk tot op het laatste moment bezig met de inrichting van zijn installaties. Zijn wereld, zijn ideeënwereld. Piet Vos. Een ernstig man. Piet is zo gecompliceerd en tegelijkertijd zo eenduidig dat er een verhaal à la Tsjechov voor nodig is om zijn worsteling met de wereld in de juiste proporties te vatten.  Jaren geleden schaakte ik elke woensdagavond na de tekenclub met Piet een potje en liet hem meestal winnen. Daar was hij blij mee. Een schijnbaar intellectueel gevecht met hem voeren over de orde der dingen (het schaakspel), dat doordenken en dan antwoorden op de slimmigheden van de ander, en dat met een stuk of vier, vijf, zes bier in je mik, en dan nog winnen ook. Op de vierkante meter w

Nooit meer slapen

Het eerste werk van Nikki Kröder dat ik zag was haar performance ‘Prinses op de Erwt’ tijdens Young Art 2009. Op twintig matrassen in het nachtblauw, verlicht door een schemerlamp, lag daar Nikki Kröder zich onbehaaglijk te voelen vanwege een erwt die haar gevoelige huid ongemak bezorgde. De prinses woelde en draaide en kon geen rust vinden. Kunstwerk en kunstenaar vielen hier samen, niet te overtreffen. 100% Kröder. Mijn tweede kennismaking was de performance Hemelhakken. Op een zonnige zomerochtend in 2011, ’s morgens om half zeven in de duinen van Boreel, tijdens de wandeling Hemel op Aarde, trapten twee freules op hoge rode hakken de hemeldauw weg. Ze paradeerden als jonge veulens door het wilde duin, langs de Beek als Bronroute. Aarde en hemel met elkaar verbindend, zelfbewust en speels, Jong uitgelaten leven. Later zag ik meer performances. De lampenjurken, de ‘dolls’, de Knopera. In de eerste performances was Nikki nog de spil in het spel, later ontpopte ze zich stee

Schepper naast God

Het lijkt of je een dependance van het Teylers Museum betreedt. Gedempt licht, vitrines, rariteiten en dode beesten. Aan de grote wand een rek met zakjes met beentjes en botjes, een stofjas die wacht op de biologieleraar. Hij zou elk moment kunnen binnenkomen om te laten zien hoe je de dood prepareert en opzet. Natura Artis Magistra, de natuur is de leraar van kunst en wetenschap. Wat staat ons te wachten? We betreden het practicum als leerlingen, schoorvoetend en in eerbiedige afwachting van wat komen gaat. De kriebels van een eerste schooldag komen weer boven, toen onderwijs nog een eerbiedwaardige en kind onderdrukkende uitstraling had. Alles is nog onbegrijpelijk en je bent in afwachting van het magische moment dat je het begrijpt. (De hele tentoonstelling is eigenlijk een mooie kritiek op het huidige onderwijs: Niks beleven! Afwachten! Niet meteen je mening geven! Jouw mening interesseert me niet! Eerst verbazen! Onbegrijpelijk? Geef het tijd! Kijk! Luister! Voel! En dan