De hartslag van een landschap

(De beat van Terziet)
Je ontkomt er niet aan: als je naar de schilder Frank Kraaijeveld kijkt, hoor je de muzikant Frank Kraaijeveld. Muziek en persoon zijn onlosmakelijk verbonden. De schilder is de popmuzikant. En Frank zal zelf de laatste zijn om dat tegen te gaan.

Maar goed. Wat zien we op de expositie? Een enorme schildering, 27 panelen, die bijna de hele tentoonstellingsruimte van KeK beslaat. Daarop een landschap in een stripachtige weergave, zwartwit, met alleen in het begin wat onduidelijk gekrabbel en op het eind een auto, met ernaast een persoon. Daartussen een landschap, in korte krachtige lijnen neergezet, hoekige lijnen, ritmische streepjes, golvende vlakken in grijze en zwarte tinten. Je herkent de lijnvoering van Keith Haring en de invloed van Gerrit Benner. Althans, zo liet de uitvoerend kunstenaar weten. Panorama Terziet heet het.
We gaan even terug naar de ontstaansgeschiedenis. Het is begin jaren zeventig. Je bent jong en je wil wat, dus je pakt de kaart van Nederland, zoekt het meest zuidelijke puntje van Nederland op, stapt in de auto met wat vrienden, rijdt driehonderd kilometer en kijkt vanaf de boerderij in Terziet over de heuvels naar de grens met Belgie. Die grens zie je natuurlijk niet dus je maakt een foto van waar de grens moet zijn. Je zwager weet het beter en maakt een fotoserie rondom (zoals hip was in die tijd), zodat niet alleen Belgie maar alles rondom is vastgelegd. Panorama heet dat, uitkijk op alles, en daar gaat het toch om als je jong bent en wat wilt: alles.
Op de laatste foto staat de auto die je zover gebracht heeft en een afbeelding van toen je jong was en van alles wilde.
Dan, bijna vijftig jaar later, maak je de cirkel rond. Zoals een panorama in zijn eigen staart bijt, breng je de tijd terug naar waar het begon: een remake van die tijd in deze tijd. Je schildert de serie foto’s na. Levensgroot, doodstil. Zo was het begin. Als schilder, als vader, als muzikant, als Frank Kraaijeveld.

Onderdeel van de opening was de korte set die Frank Kraaijeveld speelde met Marco Nicolai. Terwijl ik al die ouwe trouwe fans hun grijze hoofden zag meebewegen, met een been nog in vroeger ruiger tijden en het andere in de reüniestand, dwaalde mijn blik langs het panorama. Zoals zijn basgitaar de hartslag vormt van zijn muziek, zo is de penseelvoering de stuwende beweging op het panorama.
De wereld rond Terziet krijgt zijn vorm in kleine korte felle streepjes, dikke korte lijnen op een witte ondergrond. De grondtoon wordt gezet. Grijze vlakken en vormen worden wit overgewerkt, en langere streken en donkere vlakken nemen de melodie/het landschap over. Zo tot het eind, met herhaling van patronen, donkerder vormen tot op het eind alles samenkomt. We zien de auto en de chauffeur die ons heeft gebracht naar de eindbestemming. Rijden naar Terziet. Je kent het niet tot je het ziet. Of hoort. Voila.
 
Is het mooi? Dat moet iedereen zelf weten natuurlijk. Het doet wel wat met je, maar uiteindelijk speelt het zich allemaal af in je eigen hoofd. De schilder-muzikant legt de lijnen en het publiek kan er verder mee doen wat het wil: mee die weg op of afhaken. Je hoort de hartslag van het landschap, je ziet de beat van Terziet.

Nog even over de werkwijze. Dit panorama opzetten en uitwerken was natuurlijk een fiks karwei. Frank is zuinig, zuinig op zichzelf. Volgens welingelichte kringen ziet hij er weliswaar uit als een rocker, maar leeft hij het leven van een kloosterling. Vroeg op, geen drank, geen drugs, sober leven. Wat daarvan waar is, laten we in het midden, maar voor de beeldvorming is het wel mooi natuurlijk. En daar gaat het in 2017 toch om. Die kunst beheerst hij als geen ander. En dat laat hij ons ook met dit panorama weer zien.