Soms gebeurt het. Elke
ochtend rijd ik tegen de zonsopgang in, sla bij West-Graftdijk de hoek om en
wordt dan plotseling overvallen door licht: tegenlicht, strijklicht,
waterlicht, zonsopgang, jacobsladders, stralenkransen, vliegtuigstrepen, en in
het landschap vormen zich in dat licht de contouren van bomen, kerken, boerderijen en heel in de verte de
woontorens, de wachters van Purmerend. Onverslaanbaar.
Overal is water en licht.
Nooit is water ver weg, nooit kwam licht zo dichtbij.
Zo gebeurt het: het ene
moment zit je nog volop in je eigen wereld te suffen over dit en dat, over
onrechtvaardigheid, mee- en tegenvallers, hoe stom die en die is, en hoe
aantrekkelijk deze of gene en dan word je plotseling wakker geknipt uit je
warrige maalstroom. Op dat moment ontvouwt de wereld zich in haar eigen naakte
gedaante, zonder opsmuk in al haar pracht. Alsof een bruid haar kleed laat
vallen. En dan rijd je daar, sta je daar met al je loze gedachten. Overvallen
door het moment dat de wereld zich toont in zijn ware gedaante.
Dat flikte Wendelien
Schönfeld me ook. Toen ik bij KEK rondliep langs haar tentoongestelde werken
werd ik getroffen door haar gave om je onverhoeds te confronteren met de
schoonheid van de alledaagse wereld. Op het eerste gezicht zie je gewone
tafereeltjes. Niets bijzonders. Paarden, regen, water, baders, houten beeldjes
van gewone mensen in gewone poses. Niets geen hogere gedachtes, niets verheven
ideeën of diepzinnige gedachten. Gewoon, het is wat het is. Wel heel mooi
afgewerkt, over de kijkrichting is nagedacht, over het onderwerp ook. Lichtval
wordt getoond in al zijn gedaanten (tegenlicht, strijklicht, avondlicht, grijs
licht). En op alle werken is het water nooit ver weg. Baders in het avondlicht,
een sprong in het water, vijf jonge mensen op een vlot, regen in de polder,
meeuwen op het ijs, Narcissus en zijn spiegelbeeld, Christoffel waadt door de
stroom. Een moment dat er zomaar is. En dat dan dankzij de zorgvuldige kijk van
Wendelien Schönfeld zijn geheim toont.
Goede kunst – een goed
verhaal, een schilderij of muziek - verbreedt je blikveld, alles wordt anders
dan gewoon. Net even anders. Het leven laat zich niet vangen in absolute
waarheden. ‘Het leven houdt zijn wonderen verborgen /Tot het ze, opeens, toont
in hun hogen staat.’ Om met de dichter J.C.Bloem te spreken.[1]
Verwar ‘hogen staat’ dan niet met een verheven
wereldbeeld of levensbeschouwing, maar zie het als kijken naar de aard van de
dingen. In alles schuilt een onderwerp, zeggen de kunstwerken. Je hoeft niet op
zoek te gaan naar wijsheid of verheven gedachten. Alles is de moeite waard. Het
zit in de dingen zelf.
Nou vindt mijn zoon dat ik teveel en steeds meer over religie schrijf in deze stukjes over de tentoonstellingen (‘pap, word je weer gelovig ofzo’) maar ik moest bij deze tentoonstelling sterk denken aan een schilderij in het Rijks Museum van De meester van Alkmaar. Op zeven panelen worden de Zeven Werken van Barmhartigheid afgebeeld: de naakten kleden, de dorstigen laven, de hongerigen voeden, zieken verzorgen, dat soort werk. Goed werk doen zonder er beter van te worden. Je dagelijkse plicht doen. Op al die werken zie je Jezus, verscholen als in een zoekplaatje, tussen de gewone mensen, toekijken met een blik van ‘Kijk, hier gaat het nou om’.
Doe je werk, heb aandacht
voor de behoeften van alledag. Van het
moment. Het klinkt weer eens een beetje Zen, of een beetje mindfull, maar wat je
ziet op zo’n schilderij en ook op die van Schönfeld: kijk gewoon goed naar de
dingen om je heen. Zonder al te verheven aan je hoge gedachten te hangen.
Wendelien Schönfeld leert
je kijken. Met plezier laat ze zien wat haar pad kruist, wat haar boeit en je
gaat vanzelf mee in een tijdloze wereld. Voor dat moment.
Als je nog kan, kijken
(tot 3 mei)! Mis het niet.
Reacties
Een reactie posten